NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
أَحْمَدُ
بْنُ
حَنْبَلٍ
حَدَّثَنَا
يَحْيَى عَنْ
عُبَيْدِ
اللَّهِ أَخْبَرَنِي
نَافِعٌ عَنْ
ابْنِ عُمَرَ
أَنَّ النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
عُرِضَهُ
يَوْمَ
أُحُدٍ
وَهُوَ ابْنُ أَرْبَعَ
عَشْرَةَ
فَلَمْ
يُجِزْهُ وَعُرِضَهُ
يَوْمَ
الْخَنْدَقِ
وَهُوَ ابْنُ
خَمْسَ
عَشْرَةَ
سَنَةً
فَأَجَازَهُ
İbn Ömer'den demiştir
ki;
Kendisi Uhut savaşı günü
Peygamber (S.A.V.)'e gösterilmiş ve (o gün) kendisi ondört yaşında imiş.
(Râsûl-i Ekrem) onu (harbe) kabul etmemiş. Hendek savaşı günü de gösterilmiş (o
gün ise) on beş yaşındaymış ve (Rasûl-ü Ekrem) onu (harbe) kabul etmiş.
İzah:
Buhârî, şehadet,
Meğazi, Müslim, İmâre; İbn Mâce, hudud, Ebû Dâvud, hudud; Ahmed b. Hanbel
11-17.
Bezl'ül-Mechûd
yazarının açıklamasına göre, Rasûl-ü zişan efendimizin İbn Ömer'in ondört
yaşında iken harbe katılmasına izin vermeyip te onbeş yaşında iken harbe
katılmasına izin vermesi, bir çocuğun onbeş yaşına varınca ergenlik çağına ve
dolayısıyle cihada katılabilecek çağa girdiğine delalet eder.
Bu durum çocuğun hiç
ihtilâm olmadan onbeş yaşına girmesiyle ilgilidir. Fakat çocuk onbeş yaşma
girmeden önce ihtilam olursa, ihtilam olduğu andan itibaren ergenlik çağına
girmiş olur.
Bu mevzuda Hattâbî de
şöyle diyor: "Çocuklar hakkında had cezalarının uygulanabilmesi için
gereken ergenlik çağının sınırı konusunda alimler ihtilaf etmişlerdir. Şafiî'ye
göre oğlan çocuğu ihtilam olunca veya onbeş yaşına varınca ergenlik çağına
girmiş olur. Had cezaları onlara tatbik edilir. Kız çocuğu ise aybaşı adeti
görünce veya on beş yaşına varınca ergin kadınlar hükmündedir. Ve hakkında had
cezaları uygulanır. Avret yerinde tüy bitme işi ise erginlik çağına varma
belirtisi sayılmaz.
Tuhfe yazarının
beyânına göre Şerhü's-Süniıe'de: ilim ehlinin ekserisine göre hüküm şöyledir:
Oğlan ve kız çocuğu on beş yaşını doldurunca erginlik çağına varmış olur.
Şafiî ve Ahmed b. Hanbel de böyle demişlerdir. Bunlar dokuz yaşını doldurup on
beş yaşına varmadan önce ihtilâm olurlarsa gene erginlik çağına varmış
sayılırlar. Keza kız çocuğu dokuz yaşından sonra aybaşı adeti görünce buluğ
çağına varmış olur. Dokuz yaşına varmadıkça ihtilam olmak veya kızın hayız
kanı görmesi söz konusu değildir, der.
El-Hidâye'de de: Erkek
çocuğun ergenlik çağına varması ihtilâm veya cinsel ilişkide bulunduğu zaman
menisinin gelmesi veya kadını gebe bırakması ile gerçekleşir. Bunlar yok ise,
on sekiz yaşını doldurmakla bulûğ çağına varmış olur. Kız çocuğun erginliği
ise aybaşı âdeti, ihtilâm olması veya gebe kalması ile oluşur. Bunlar olmazsa
on yedi yaşı doldurması ile ergin sayılır. Yukardaki hüküm Ebû Hanife'ye
göredir. Ebû Yûsuf ile Muhammed'e göre, oğlan ve kız çocuğu on beş yaşını
doldurunca ergenlik çağma varmış olurlar. Bu görüş Ebû Hanife'den de rivayet
edilmiştir. Şafiî'nin kavli de böyledir, denilmektedir.
Hanefi ve Şafiî
mezheplerine göre oğlan ve kız çocuğun erpenlik çağına varmaları alâmetleri
yukarda anlatıldı. Hulâsa bu iki mezhebe göre kız ve oğlan çocuklar on beş
yaşını doldurunca ergenlik çağına varmt* olurlar. Ayrıca dokuz yaşından sonra
meninin gelmesi de ergenlik çağı sayılır. İhtilâm da böyledir. Kızların aybaşı
âdeti de bulûğ alâmetidir. Diğer.İfci mezhebe gelince:
Mâlikî mezhebine göre
ayrıca avret yerinde ufak tüy değirûcykıllarm çıkması ve sesin kalınlaşması
gibi alametler de vardır.
Hanbelî mezhebine göre,
meninin gelmesi, tıraşı gerektirecek kalınlıkta etek tüylerinin bitmesi, onbeş
yaşı doldurmuş olması, kız ve oğlan çocuk için ergenlik alâmetleridir.
Bunlardan birisi yeterlidir. Kızlar için ayrıca aybaşı adetini görmek veya gebe
olmak da bulûğ çağı alameti sayılır.[Hatipoğlu, Haydar, Sünen-i İbn Mâce, VII,
138-139.]